ਇਸ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਤੇ ਗਿਲਾਨੀ ਦਾ ਮੂਲ ਕਾਰਨ (basic defect) ‘ਨਾ ਵਿਚਾਰਨਾ’ ਹੈ, ਯਾ ਓਪਰਾ ਤੇ ਗਲਤ ‘ਵਿਚਾਰ’ ਹੈ (superfluous or wrong interpretation)| ਇਸ ਤਰ੍ਹਾ ਸਾਡੇ ਧਾਰਮਿਕ ਨਿਸਚੇ ਭੀ ˆਲਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ (wrong conception of religion)| ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਸੀਂ ਆਤਮਿਕ ਮੰਡਲ ਤੋਂ ਆਈ ਹੋਈ ਅਨੁਭਵੀ ਬਾਣੀ ਦੇ ਅੰਤ੍ਰਵਿ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਅਸਲੀ ਉਚੇ-ਸੁਚੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ, ਆਪਣੀਆਂ ਸਿਆਣਪਾਂ, ਦਿਮਾਗੀ ਉਕਤੀਆਂ-ਜੁਗਟੀਆਂ ਦੁਆਰਾ, ਅਲਪ ਬੁੱਧੀ ਦੇ ਪ੍ਰਾਇਣ ਕਰਕੇ, ਆਪੋ- ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਰੰਗਣ ਚਾੜ੍ਹ ਕੇ, ‘ਦਿਮਾਗੀ’ ਸ਼ੁਗਲ ਹੀ ਬਣਾ ਛਡਿਆ ਹੈ ਤੇ ਏਸੇ ਓਪਰੇ ਜਿਹੇ ਬਾਹਰਮੁਖੀ ਦਿਮਾਗੀ ਗਿਆਨ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰੀ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ| (To discuss and propagate our superfluous religious philosophical conceptions has become an intellectual excursion and fashion)

ਇਹ ਬਾਹਰਮੁਖੀ ਦਿਮਾਗੀ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ-

ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਭੀ ਸਾਡੀ ਬੁੱਧੀ ਦੇ ਦਾਇਰੇ